Με μεγάλη διακομματική στήριξη από τους ευρωβουλευτές των πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πλην της ακροδεξιάς, εστάλη σήμερα στον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας Josep Borrell και τη Γενική Διευθύντρια της UNESCO Audrey Azoulay, η επιστολή που συντάχθηκε με πρωτοβουλία του Αντιπροέδρου της Κ.Ο. του ΕΛΚ Βαγγέλη Μεϊμαράκη και της Ελληνικής Αντιπροσωπείας της Νέας Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη διάσωση της Αγίας Σοφίας ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η επιστολή κοινοποιήθηκε για τη συλλογή υπογραφών σε όλους τους Ευρωβουλευτές, αμέσως μετά την απαράδεκτη και προσβλητική για τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες απόφαση του Τούρκου Προέδρου να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Οι Ευρωβουλευτές θέτουν προ των ευθυνών τους τόσο τον κ. Borrellόσο και την κ. Azoulay για τη διατήρηση της φυσιογνωμίας του πανανθρώπινου αυτού συμβόλου, ως παγκόσμιο μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή και η μετάφραση της:
Η Αγιά Σοφιά καθιερώθηκε ως μουσείο το 1934, με διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ. Η UNESCO την ανακήρυξε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομίας το 1985. Μετά από απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας της Τουρκίας, η UNESCO εξέδωσε ανακοίνωση στις 10 Ιουλίου υπογραμμίζοντας ότι «η Αγιά Σοφιά είναι εγγεγραμμένη στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς ως μουσείο. Το εν λόγω καθεστώς συνεπάγεται ορισμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις. Επομένως, ένα κράτος πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν γίνεται καμία τροποποίηση στην καθολική αξία ενός Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς που βρίσκεται στην επικράτειά του και ότι για οποιαδήποτε τροποποίηση απαιτείται προηγούμενη ειδοποίηση από το ενδιαφερόμενο κράτος στην UNESCO και εάν κριθεί απαραίτητο, εξετάζεται το αίτημα από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς».
Η UNESCO υπενθυμίζει επιπλέον ότι «η αποτελεσματική, χωρίς αποκλεισμούς και δίκαιη συμμετοχή κοινοτήτων και άλλων ενδιαφερομένων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση της κληρονομιάς και για την ενίσχυση της μοναδικότητας και της σημασίας της. Αυτή η προϋπόθεση εξυπηρετεί την προστασία και τη μετάδοση της παγκόσμιας αξίας της κληρονομιάς και είναι σύμφυτη με το πνεύμα της Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Ωστόσο, η Τουρκία αγνόησε τις ανησυχίες της UNESCO και προχώρησε σε δήλωση με την οποία μετατρέπει την Αγία Σοφία σε τζαμί.
Η Αγία Σοφία, ένας τόπος εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας και χαρακτηρίζεται από την UNESCO “ως πρότυπο για εκκλησίες και στη συνέχεια τζαμιά, έχοντας επηρεάσει τόσο την Ανατολική όσο και τη Δυτική τέχνη”.
Η εργαλειοποίηση της Αγιάς Σοφιάς από την Τουρκική Κυβέρνηση με σκοπό να ασκήσει πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στρέφεται εναντίον της διαθρησκευτικότητας και αποδεικνύει έμπρακτα ότι η Τουρκική κυβέρνηση παραβιάζει κατάφορα το Διεθνές Δίκαιο και τις Ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, σας καλούμε να λάβετε τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να προστατέψετε αυτό το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, να προστατεύσετε τις διεθνείς συμφωνίες και το πλαίσιο της UNESCOκαι τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές.
Hagia Sophia was declared a museum in 1934 by a decree issued by Kemal Ataturk. UNESCO declared it a World Heritage Site in 1985. Following the Council of State of Turkey ruling, UNESCO issued an announcement on the 10th of July underlining that “Hagia Sophia, part of the property Historic Areas of Instanbul, is inscribed on the World Heritage List as a museum. This inscription entails a number of legal commitments and obligations. Thus, a State must ensure that no modification is made to the outstanding universal value of the property inscribed on its territory. Αny modification requires prior notification by the State concerned to UNESCO and then, if necessary, examination by the World Heritage Committee”.
UNESCO furthermore recalled that “effective, inclusive and equitable participation of communities and other stakeholders concerned by the property is a necessary condition for the preservation of heritage and for the enhancement of its uniqueness and significance. This requirement serves the protection and transmission of the outstanding universal value of heritage and is inherent to the spirit of the World Heritage Convention“.
However, the Republic of Turkey ignored UNESCO concerns and proceeded to a declaration converting Hagia Sophia into a mosque.
Hagia Sophia, a site of outstanding universal value, is characterised by UNESCO ”as a model for an entire family of churches and later mosques, and the mosaics of the palaces and churches of Constantinople influenced both Eastern and Western art” and is inscribed to the World Heritage List for ”its unique integration of architectural masterpieces reflecting the meeting of Europe and Asia over several centuries”.
The instrumentalisation of Hagia Sophia by the Republic of Turkey in order to exercise pressure towards Europe unequivocally proves that the Republic of Turkey actively disregards International Law and European values.
In this regard, we call you to take proper action in order to safeguard this World Heritage Site, to protect international agreements and the UNESCO framework and to uphold our core European values and principles.